Οι 12 Ένορκοι (12 Angry Men) – 1957
Όταν χαζεύεις λίγο στο Top 250 του Imdb και βλέπεις ποιες ταινίες είναι στις πρώτες θέσεις, το πιο πιθανό είναι να σταθείς στο The Shawshank Redemption, που πολλοί το είδαν αφού πρώτα απόρησαν ποια είναι αυτή η ταινία που βρίσκεται στο νούμερο 1, στο Dark Knight που όλοι θα θυμούνται για τον Τζόκερ του Heath Ledger, αλλά και σε κάτι πιο κλασικό όπως οι Νονοί. Όταν θα φτάσεις στο νούμερο 5 μάλλον θα το προσπεράσεις, πιστεύοντας ότι μια ασπρόμαυρη ταινία του 1957 βρέθηκε εκεί από σπόντα από κάποιους σινεφίλ και δεν αξίζει την προσοχή σου. Μεγάλο λάθος.
Η ταινία
12 ένορκοι κλείνονται σε ένα δωμάτιο, και προσπαθούν να αποφασίσουν αν ο κατηγορούμενος της δίκης στην οποία κλήθηκαν ως ένορκοι, είναι αθώος ή ένοχος. Η απόφαση πρέπει να είναι ομόφωνη: ή θα πουν και οι 12 «αθώος» ή θα πουν και οι 12 «ένοχος», κάτι το οποίο θα οδηγήσει τον κατηγορούμενο στην θανατική ποινή. Έτσι, όχι μόνο πρέπει ο καθένας με επιχειρήματα να υπερασπιστεί την γνώμη του, αλλά και να μεταπείσει το αντίπαλο στρατόπεδο.
Τι να πρωτοεκθειάσει κανείς…Η ταινία είναι ταινία χαρακτήρων. Το μεγάλο όνομα ήταν ο Henry Fonda, όμως και οι 12 ρόλοι έχουν την ίδια βαρύνουσα σημασία, καθώς από την γνώμη του καθενός κρίνεται η ζωή ενός ανθρώπου. Όλα παίζουν σημαντικό ρόλο στο τι απόφαση θα πάρει κάποιος: τα στοιχεία των χαρακτήρων τους που βλέπουμε να ξετυλίγονται σιγά σιγά, τα συναισθήματα τους, τα επαγγέλματα τους. Όλοι, ανεξαιρέτως, δίνουν ρεσιτάλ ερμηνείας, ενώ η διακριτική αλλά καθηλωτική μουσική και η εξωφρενικά σπουδαία σκηνοθεσία του Sidney Lumet με τα κοντινά πλάνα και τις ασφυκτικές συνθήκες που δημιουργούνται μέσα στην αίθουσα όπου βρίσκονται, βάζουν μέσα στην ταινία και τον πιο δύσκολο θεατή. Εξάλλου αυτός ήταν και ο σκοπός του σκηνοθέτη, ο οποίος σύμφωνα με δηλώσεις του ήθελε να δημιουργήσει ένα αίσθημα ελαφράς κλειστοφοβίας στον θεατή.
Πριν γίνει κινηματογραφική ταινία, γυρίστηκε πρώτα ως τηλεοπτική παραγωγή. Μόνο ένας ηθοποιός παρέμεινε ο ίδιος και στα δύο καστ: ο ένορκος 11, George Voskovec. Υποψήφια για μόλις 3 Όσκαρ, έπεσε πάνω στην Γέφυρα του Ποταμού Κβάι που σάρωσε εκείνη τη χρονιά, με το πασίγνωστο πλέον μουσικό θέμα, που μέχρι και ο Δόγγανος είχε στην εισαγωγή του. Θα άξιζε ίσως περισσότερη αναγνώριση η σκηνοθεσία, καθώς από ερμηνείες είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις κάποιον ηθοποιό – και οι 12 ήταν υπέροχοι. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι 12 ένορκοι είναι ο ένορκος 1, ο ένορκος 2, κ.ο.κ. και στους τίτλους τέλους παρουσιάζονται με αυτή τη σειρά και όχι με βάση το πόσο μεγάλο όνομα ήταν κάποιος (πχ πρώτος ο Henry Fonda). Πουθενά σε όλη την διάρκεια της ταινίας δεν μαθαίνουμε το όνομα κανενός, παρά μόνο στο τέλος της ταινίας.
Να τη δω;
Θα έπρεπε ήδη να την έχεις δει. Ποτέ δεν είναι αργά βέβαια. Δεν θεωρείται άδικα διαμάντι του παγκόσμιου κινηματογράφου. Αν είσαι αυστηρά φαν ταινιών όπως τα Transformers ή τα Fast and Furious, μπορείς ίσως να την δεις κάποια στιγμή όταν θα θέλεις να χαλαρώσεις κάπως, χωρίς να είσαι στην τσίτα. Δες την όμως.